«Աղբահանության վճարի փոփոխությունը բեռ է սոցիալապես խոցելի խմբերի համար»․ Սոնա Աղեկյան

«Մայր Հայաստան» դաշինքի անդամ Սոնա Աղեկյանի ֆեյսբուքյան գրառումը․ «Երևանի աղբահանության վճարի փոփոխությունն արդար մոտեցո՞ւմ, թե՞ հավելյալ բեռ տուգանքի ու թալանի մատերիալ բնակիչների համար։
Երևանի 2,5-անոց իշխանության որոշմամբ աղբահանության վճարի հաշվարկման մեխանիզմում տեղի ունեցած փոփոխությունը մեծ արձագանք է ստացել հանրության շրջանում: Այժմ վճարը կգանձվի բնակելի տարածքի մակերեսի՝ 1 քառակուսի մետրի արժեքը 13 դրամ հաշվարկով, այլ ոչ թե անձանց թվին համապատասխան, ինչն առաջ է բերում մի շարք հարցեր սոցիալական արդարության առումով:
Նախկինում աղբահանության վճարը հաշվարկվում էր ըստ բնակարանում գրանցված բնակիչների թվի: Սա համեմատաբար ավելի տրամաբանական էր, քանի որ ստեղծվող աղբի քանակը, մեծամասամբ, կախված է մարդկանց թվից: Սակայն, նոր մեխանիզմի համաձայն՝ վճարը որոշվում է բնակելի տարածքի մակերեսով, ինչն անհամաչափ բեռ է դնում սոցիալապես խոցելի խմբերի վրա, առաջացնելով՝
1․ Սոցիալական անհավասարություն
Մեծ բնակելի տարածք, սակայն փոքր եկամուտ ունեցող մարդիկ կարող են հայտնվել ծանր իրավիճակում: Օրինակ, միայնակ թոշակառուն, ով ապրում է ժառանգված մեծ բնակարանում, ստիպված կլինի վճարել ավելին, քան փոքր բնակարանում ապրող մեծ ընտանիքը:
Թանկացած գույքահարկի բարձրացումը զգալի բեռ է շատ ընտանիքների համար, և աղբահանության վճարի բարձրացումն այս ֆոնին լրացուցիչ բեռ է ստեղծում հատկապես սոցիալապես խոցելի խմբերի համար:
Եվ, ի վերջո, հաշվարկման նոր մեթոդն անարդար է այն ընտանիքների համար, որոնք, չնայած մեծ բնակելի տարածքին՝ քիչ աղբ են կուտակում: Օրինակ, մեկ կամ երկու անձից բաղկացած ընտանիքները նույն հարկն են վճարելու, որքան չորս, հինգ, վեց և ավելի անդամ ունեցող ընտանիքները:
«Մայր Հայաստանն» առաջարկում էր խոցելի խմբերի համար սուբսիդիաներ՝ հարկ է ներդնել համակարգ, որը թույլ կտա ցածր եկամուտ ունեցող ընտանիքներին ստանալ աջակցություն կամ զեղչեր աղբահանության վճարի համար:
2․ Կոմպրոմիսային հաշվարկման մեթոդ
Հարկավոր է մշակել համակցված մեխանիզմ, որը հաշվի կառնի և՛ բնակիչների թիվը, և՛ բնակելի տարածքի մակերեսն ավելի արդար վճարումներ ապահովելու համար:
Մինչև այսպիսի փոփոխություններ կատարելը, անհրաժեշտ էր լայն հանրային քննարկումներ անցկացնել, որտեղ կլսվեին բնակիչների և փորձագետների կարծիքները, ինչը չի արվել և այս թանկացումներն զգալի բեռ են առաջացնում երևանցիների առանց այդ էլ քաոսային կյանքում։
Հ.Գ. Աղբահանության վճարի նոր մեխանիզմը կարևոր քայլ է քաղաքային տնտեսության զարգացման և աղբահանության համակարգի կայունության ապահովման համար: Սակայն, իմ կարծիքով, անհրաժեշտ է հաշվի առնել նաև սոցիալական արդարության սկզբունքը: Երևանցիների մեծ մասի համար այս փոփոխությունը կարող է դառնալ լուրջ ֆինանսական մարտահրավեր: Այս խնդիրը լուծելու համար անհրաժեշտ է ոչ միայն վերանայել գործող մեխանիզմները, այլև մշակել սուբսիդիաների, զեղչերի և այլընտրանքային մոտեցումների համապարփակ ծրագիր, որը կհամապատասխանի սոցիալական բոլոր խմբերի շահերին»: