Երևան`   +11 °C
Այսօր`   Ուրբաթ, 29 մարտի, 2024 թ.

Ինչո՞ւ է Ուրանը պտտվում թեքության վրա

2488
Կիրակի, 22 մարտի, 2020 թ., 10:10
Ինչո՞ւ է Ուրանը պտտվում թեքության վրա

Ամերիկացի աստղագետները նոր ենթադրություն են արել, որը բացատրում է, թե ինչո՞ւ է Ուրան մոլորակը պտտվում իր առանցքի անսովոր թեքության պատճառով, գրում է Astrophysical Journal հանդեսը։

Արեգակնային համակարգի մոլորակներից շատերն ունեն իրենց բևեռները, որոնք քիչ թե շատ կողմնորոշված են մեկ ուղղությամբ: Եվ մոլորակների մեծ մասը պտտվում է ժամացույցի սլաքի հակառակ ուղղությամբ, եթե վերևից նայենք: Ուրանի կողմնորոշումը տարածության մեջ տարբերվում է մյուս մոլորակներից։ Ուրանի հասարակածի հարթությունը թեքված է նրա ուղեծրի հարթության նկատմամբ անկյան տակ, այսինքն մոլորակը պտտվում է «կողքի վրա պառկած», և Արեգակի շուրջ այս մոլորակը պտտվում է սլաքի ուղղությամբ:

Սովորաբար այս տարօրինակությունը բացատրվում է այն վարկածով, համաձայն որի, շատ ժամանակներ առաջ, Ուրանը բախվել է տիեզերական մեծ մարմնի հետ, որը «տապալել» է մոլորակը: Թեև այս վարկածը չի բացառվում, սակայն այս վարկածում կան մի քանի նշանակալի հակասություններ։ Օրինակ, այն չի կարող բացատրել, թե ինչու Ուրանի 27 լուսիններից ոչ մեկը չունի նման թեք ուղեծիր: Բացի այդ, այս լուսինները կազմված են սառույցից, և հզոր հարվածը, որը բավարար էր մոլորակի պտտման առանցքը շրջելու համար, ստիպված էր մեծ քանակությամբ ջերմություն առաջացնել, որը կգոլորշիացներ սառույցը այս արբանյակների վրա՝ մակերեսը դարձնելով քարքարոտ:
Մերիլենդի համալսարանի աստղագետները՝ Զիվ Ռոգոշինսկին (Zeeve Rogoszinski) և Դուգլաս Համիլթոնը (Douglas Hamilton) եկել են նոր եզրակացության, որը բացառում է այդ հակասությունները: Ըստ նրանց՝ Ուրանը կարող էր «կողքի վրա պառկել» հսկայական օղակային համակարգի պատճառով:
Այժմ Ուրանի օղակները համեմատաբար շատ թույլ են, որոնք բաղկացած են փոշու ամենափոքր մասնիկներից, սակայն գիտնականները կարծում են, որ 4,5 միլիարդ տարի առաջ՝ Արեգակնային համակարգի ձևավորման ժամանակ, դրանք կարող էին շատ ավելի ծավալուն լինել: Այն փաստը, որ օղակները կարող են լինել ժամանակավոր և կարճաժամկետ, ստացվել են «Քասինի» (Cassini) հետազոտական ապարատի կողմից ձեռք բերված տվյալների հիման վրա։