Երևան`   +2 °C
Այսօր`   Կիրակի, 14 դեկտեմբերի, 2025 թ.

«Թուրքիայի համար հայ-ադրբեջանական «Խաղաղության պայմանագիրն» առանցքային նշանակություն ունի»․ Վարդան Բալյան

196
Կիրակի, 20 հուլիսի, 2025 թ., 03:06
«Թուրքիայի համար հայ-ադրբեջանական «Խաղաղության պայմանագիրն» առանցքային նշանակություն ունի»․ Վարդան Բալյան

Քաղաքական վերլուծաբան Վարդան Բալյանի ֆեյսբուքյան գրառումը․ «ԱՄՆ նախագահ Թրամփի հայտարարությունը, թե մենք հրաշք են գործել, Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը մոտ է, ադրբեջանական հանրային և փորձագիտական հարթակներում հետաքրքիր քննարկումների առիթ է դարձել; Հատկանշական է, որ Ալիևի վարչակազմի հետ ուղղակի փոխկապակցված աղբյուրների հաղորդումների համաձայն՝ ամերիկացիները ջանք չեն խնայում այս տարի սեպտեմբերի 9-ին Նյու Յորքում մեկնարկելիք ՄԱԿ- գագաթաժողովի ընթացքում կազմակերպել ստորագրման կամ գոնե նախաստորագրման արարողությունը: Ավելի կոնկրետ նշվում է սեպտեմբերի 23-ը, երբ աշխարհի պետությունների ղեկավարների մեծ մասը կգտնվեն Նյու Յորքում: Հատկանշական է, որ Նյու Յորքում փաստաթղթի ստորագրմանը նախագահ Թրամփի ներկայությունը, ադրբեջանական մեկնաբանությամբ, միտված է բավարարել Բաքվի պահանջը երաշխիքների մասով՝ կապված ՀՀ Սահմանադրության մեջ Ադրբեջանին ներկայացվող տարածքային պահանջներ պարունակող դրույթների չեզոքացման հետ: Նշվում է, որ Անկարան Ալիևի վարչակազմին տեղեկացրել է, որ կողմ է ստորագրելուն, քանի որ Հայաստանի հետ սահմանի բացումը և Հայաստանի տարածքով բեռնափոխադրումները հնարավորություն կտան արագացված ընթացքով ապահովել հարավ-կովկասյան տարածաշրջանի երկրների հետ առևտրատնտեսական շրջանառության աճի ուղենշային ցուցանիշները: Այս հանգամանքը ինքնին հետաքրքրական է:
Նշեմ, որ 2024 թվականին Թուրքիա-Վրաստան-Ադրբեջան առևտրաշրջանառությունը կազմել է մոտ 8 միլիարդ դոլար, այս տարի կանխատեսումների համաձայն կլինի 11 միլիարդից ավելի: Թուրք-ադրբեջանական տնտեսական ծրագրերում 2030 թվականի համար, որպես ուղենշային ցուցանիշ, նշված է 15 միլիարդ, ընդհանուր Հարավային Կովկասի երկրների հետ թուրքերը ծրագրում են 25 միլիարդի առևտուր: Լուրջ թիվ է, անխոս, ու հետաքրքիր է, որ այս ցուցանիշում միայն Վրաստանն ու Ադրբեջանը չեն, քանի որ վրացիների հետ առևտրաշրջանառության ծրագրվող և կանխատեսվող աճը չի գերազանցում 7-8 միլիարդը: 2-3 միլիարդը փաստորեն մեր՝ Հայաստանի բաժինն է: Նշեմ, որ, օրինակ, 2021թ. թուրքական ապրանքների արտահանումը Հայաստան կազմում էր 73 միլիոն դոլար, վերջին երկու տարիներին գերազանցում է 300 միլիոնը: Կարծում եմ, կարևոր է նաև այն, որ առևտրաշրջանառության ուղենշային ցուցանիշում 80 տոկոսից ավելին թուրքական ապրանքների արտահանման բաժինն է:
Ռուսաստանի հետ մեր առևտրային ցուցանիշները չեմ վկայակոչի՝ ի նկատի ունենալով նաև հանգամանքը, որ անբնական թվեր են հիմա և առավելապես պայմանավորված են 2022 թվականի ռուս-ուկրաինական պատերազմի համատեքստում միջնորդական առևտրի աճով: Ի վերջո մենք օրենք ենք ընդունել դեպի Եվրոպա գնալու մասին, որտեղ Նիկոլ Փաշինյանի օրոք կարող ենք հասնել 2045 թվականից ոչ շուտ: 2024 թվականին Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառության մեջ ամբողջ Եվրոպային բաժինը եղել է 2.3 միլիարդ դոլար։
Այս ամենից հետևում է, որ Թուրքիան խնդիր է սահմանել մինչև 2030 թվականը դառնալ մեր տարածաշրջանում ամենախոշոր առևտրատնտեսական սուբյեկտներից մեկը և այս համատեքստում հայ-ադրբեջանական «Խաղաղության պայմանագիր» անունով փաստաթուղթը առանցքային նշանակություն ունի»։

Աղբյուրը`   Վարդան Բալյան