Ինչպես են վերականգնվում հնությունները «Մեծամոր» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանում
«Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայություն» ՊՈԱԿ-ի վերականգնման լաբորատորիայում պարբերաբար վերականագնվում են կազմակերպության ֆոնդերում և մասնաճյուղ արգելոց-թանգարաններում պահվող առարկաներն, ինչպես նաև՝ պեղումներից հայտնաբերված գտածոները: Փոքրիկ աշխատասենյակում կողք-կողքի շարված, տարբեր ժամանակաշրջաններն ընդգրկող ու բացառիկությամբ միմյանց չզիջող հնագիտական առարկաները ամրակայումից ու վերականգնումից հետո ներկայանում են այցելուներին: Այդ ծավալուն ու պատասխանատու աշխատանքն ստանձնած վերականգնման լաբորատորիայի վարիչ Տիգրան Զաքյանը, հնամարդաբան Հասմիկ Սիմոնյանն ու վերականգնող Ներսես Մամիկոնյանը յուրաքանչյուր առարկայի նկատմամբ անհատական մոտեցում են ցուցաբերում, հայտնում է ՊՈԱԿ-ի մամուլի ծառայությունը: «Ցուցադրության ներկայացված առարկաների «առողջացման»՝ մաքրման ու վերականգնման անհրաժեշտությունն օրինաչափ է ու արդարացված»,- ասում է վերականգնման լաբորատորիայի վարիչը: Տիգրան Զաքյանը ցույց է տալիս «Մեծամոր» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանից բերված նյութերը: Այդ առարկաների մի մասը 1960-70 ականներին վերականգնվել են, ցավոք մի քանիսը՝ ոչ պատշաճ: «Այն ժամանակ գուցե փորձը մեծ չէր կամ էլ վերականգնելիս մի փոքր շտապել են: Հիմա մենք աշխատում ենք շտկել նախկինում թույլ տրված սխալները»,- նշում է Տ. Զաքյանն՝ ավելացնելով, որ «Մեծամոր»-ի ֆոնդից ու ցուցադրությունից այս տարի լաբորատորիա է բերվել 60 միավոր առարկա: Հնագիտությունն անբացատրելի հետաքրքիր աշխարհ է, ոչ պակաս հետաքրքիր է նաև այդ առարկաներին նոր կյանք տալը: Պեղավայրից բերված գտածոյի արտաքին շերտը երբեմն փակում է ինչ որ զարդանախշ, որը կարող է նաև գլոբալ փոփոխությունների բերել գիտական աշխարհում: Վերականգնման լաբորատորիայի աշխատակիցները խեցեղենից բացի, մաքրում, ամրակայում և վերականգնում են հնագիտական մետաղե առարկաներ, մարդկային և կենդանական ոսկորներ և դրանցից պատրաստված առարկաներ: Դրանց թվում բացառիկ է Մեծամոր հնավայրից հայտնաբերված և հետուրարտական ժամանակաշրջանով թվագրվող, քարից պատրաստված ափսեն եզակի (գտնվել է դամբարանում): Նմանատիպ ափսե հայտնաբերվել է նաև Լոռի բերդի պեղումների ժամանակ: Լաբորատորիայում մետաղե առարկաները մաքրում, վերականգնում է Ներսես Մամիկոնյանը: Ամբողջ գործընթացը կատարվում է մանրադիտակի սուր «աչքի» հսկողությամբ՝ հատուկ գործիքների միջոցով գնահատվում է առարկաների պահպանվածության աստիճանը, որից հետո վերականգնողը լծվում է բուն աշխատանքին: «Հիմա սրանք մաքրման փուլում են, հետո կսկսենք վերականգնել: Նստվածքը դժվար է մաքրվում, հատուկ նյութերով ու խոզանակներով զգուշորեն մաքրում ենք դրանք, որ հիմնական շերտը չվնասենք: Վերականգնման ընթացքում արդեն լրացնում ենք բացակա հատվածները»,-զրույցը շարունակում է լաբորատորիայի վարիչը: Արդեն մի քանի տարի է լաբորատորիայում են գտնվում Մեծամորից բերված երկու կարասները: Հայ-լեհական միջազգային հնագիտական արշավախմբի իրականացրած պեղումների ընթացքում բացվել է վաղ երկաթի դարաշրջանին (մ.թ.ա. XI-IX դդ.) վերաբերող կացարան, որը հավանաբար հրկիզվել է բնակավայրի գրոհի ժամանակ: Այս մասին վկայում է տվյալ հատվածում առկա մոխրի հաստ շերտը: Տիգրան Զաքյանը հայտնաբերված մեծ քանակությամբ բեկորները մաքրելուց և դասակարգելուց հետո հավաքել և ամբողջացրել է երկու կարաս, որոնց բացակա հատվածները լրացրել է գիպսով, այդպիսով նոր կյանք պարգևելով մեր հազարամյա մշակույթի մի մասնիկը համարվող գտածոներին: Կարասներն առաջիկայում կտեղափոխվեն ու կցուցադրվեն «Մեծամոր» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանում: Մշտական ցուցադրությունում կարասները առանձնահատուկ տեղ կունենան, քանի որ մինչ այդ իրենց ձևով ու չափերով նմանատիպ կարասներ չեին հայտնաբերվել: Նման կարասներ հանդիպում են Կարմիր բլուրի մինչուրարտական բնակավայրի, Դվինի երկաթեդարյան բնակատեղիի պեղումներից: Տիգրանը ցույց է տալիս մի փոքրիկ գավաթ, որը հայտնաբերվել է կարասների բեկորների հետ: Կարասներից մեկի իրանի վերնամասում բացահայտվել և վերականգնվել է ելուստ-հարթակ, որն էլ հավանաբար նախատեսված է եղել վերոնշյալ գավաթի համար: Հսկա կարասները կիսով չափ թաղված են եղել հողի մեջ, ինչը ենթադրել է տալիս, որ դրանց մեջ մեր նախնիները գինի են պահել: Ինչևէ, առաջիկայում պատրաստ կլինեն դրանց մետաղյա պատվանդանները, որից հետո վերականգնված առարկաները կտեղափոխվեն «Մեծամոր» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարան՝ ցուցադրության: |
Մայր Աթոռը հայտարարություն է տարածել
124Երեկ, 18:06«Հայ ժողովուրդն ամենուր պետք է շարունակի համախմբվել՝ հանուն Ցեղասպանության դատապարտման»․ Կաթողիկոս
15621.04.2024, 22:00«Հայի պատմությունը բնավ զիջումի քաղաքականության պատմություն չի եղել». Արամ Ա
13621.04.2024, 19:54Տիգրան Համասյանի համերգը՝ Խուստուփ լեռան լանջին (լուսանկար, տեսանյութ)
14521.04.2024, 13:18«Արա Գեղեցիկ և Շամիրամ» կտավը մասնակցում է նոր ցուցադրության (լուսանկար)
16921.04.2024, 00:30«Ցեղասպանված հուշարձաններ». կցուցադրվեն Հայաստանի պատմության թանգարանում
15420.04.2024, 23:24